اخلاق معاشرت (۷)(به بهانه‌ی ماه مبارک رمضان) :: کیمیا

کیمیا

دغدغه‌هایی از جنس دین، فرهنگ، ادبیات و شاید هم کمی علم

کیمیا؛ دغدغه‌هایی از جنس دین، فرهنگ، ادبیات و شاید هم کم علم

کیمیا

دغدغه‌هایی از جنس دین، فرهنگ، ادبیات و شاید هم کمی علم

تاریخ امروز
کیمیا

سلام
۱. کیمیا -از سال ۱۳۸۴ تا حالا- دیگر تبدیل به مرجعی شده برای تمام کارهایی که در دنیای مجازی و بعضا غیرمجازی انجام می‌دهم که خیلی هم زیاد است. امیدوارم روز به روز بیشتر شود به همراه برکت.
۲. اگر دنبال چیز خاصی آمده‌اید، از قسمت موضوعات استفاده کنید؛ ضمنا از کلمات کلیدی یا همان تگ‌ها هم غافل نشوید. برای دسترسی به نام شاعران و دسته‌بندی اشعار آیینی از منوی بالای صفحه استفاده کنید.
۳. وجود شعر از شاعران مختلف در کیمیا -چه آیینی و چه غیر آن- لزوما به معنای تایید محتوا یا -احتمالا- گرایش فکری خاص شاعر نیست. اینجا در واقع دفتر شعر من است. سعی می‌کنم هر شعری که می‌خوانم را در آن ثبت کنم. در واقع این‌ها انتخاب‌های بنده نیست، فقط اشعاری است که می‌خوانم. سعیم بر این است که حتی‌المقدور شعرهایی که شاعرش ناشناس است را ثبت نکنم.
۴. اگر علاقه دارید شعرتان در کیمیا ثبت شود، بنده با افتخار در خدمتم؛ اثرتان را یا یک قطعه عکس از خودتان -جسارتا با حفظ شئونات- در اندازه‌ی ۶۶۰ در ۳۳۰ پیکسل به ایمیل kimia514@gmail.com یا آی‌دی تلگرامی @naser_doustali ارسال کنید.
فعلا همین
یاعلی

حمایت می‌کنیم
دنبال چی می‌گردید؟
پیگیر کیمیا باشید
بخش‌های ویژه
نیت کنید و هم بزنید
به کیمیا چه امتیازی می‌دهید؟
آخرین نظرات
کپی‌رایت

اخلاق معاشرت (۷)(به بهانه‌ی ماه مبارک رمضان) اخلاق معاشرت (۷)(به بهانه‌ی ماه مبارک رمضان)

سه شنبه, ۱۹ مهر ۱۳۸۴، ۰۲:۴۹ ق.ظ

خوش‌گویى

از شاخه‏‌هاى دیگر «حسن خلق»، که رابطه‌‏ها را استوارتر و پیوندها را صمیمى‌‏تر مى‌‏سازد، گفتار دل‌پذیر و شادى‌‏بخش است. متانت در سخن و ادب در گفتار و زیبایى در کلام، خصلت پاک‌دلان بى‏‌کینه است ‏و خلق و خوى اولیاء دین.

ارزش انسان و جوهره‌ی وجودى‏‌اش را زبان و بیان روشن مى‌‏سازد:

یکى تحقیر مى‌‏کند، یکى تشویق. یکى عیب‌جویى مى‌‏کند، دیگرى تحسین و تقدیر. یکى ملامت مى‏‌کند، دیگرى پر و بال مى‌‏دهد و امید مى‌‏آفریند.

کدام یک خوب‌تر است؟ شما خودتان چگونه بیان و زبانى دارید؟  تلخ یا شیرین؟ گزنده یا مرهم‌گذارنده ؟ آیا با دیگران همان‏گونه صحبت مى‏‌کنید که دوست دارید دیگران ‏با شما آن‌چنان حرف بزنند و خطاب کنند؟

پذیرایى از دیگران، همیشه با غذا و میوه و شیرینى نیست. گاهى پذیرایى، با یک کلام خوب و سخن شایسته است. این اکرام، بالاتر از تغذیه و اطعام است، چرا که گفتار شایسته و زیبا، غذاى روح ‏است.

گفتن یک  «آفرین‏»، «احسنت»، «بارک‏ الله‏» مگر چقدر هزینه و خرج ‏دارد؟ کسانى هستند که جان مى‏‌دهند، ولى حاضر نیستند یک کلام ‏تشویق‌‏آمیز و محبت‌‏بار بر زبان جارى کنند. بشنویم از رسول ‏خدا (ص) که اسوه‌ی اخلاق حسنه و الگوى ادب در گفتار و رفتار است که‏ فرموده است:

«من اکرم اخاه المؤمن بکلمة یلطفه بها و فرج عنه کربته لم یزل فى ظل الله الممدود علیه الرحمة ما کان فى ذلک»(۴)؛ هر کس برادر با ایمانش را با گفتن کلامى ملاطفت‌‏آمیز و غم‌‏زدا، مورد تکریم قرار دهد، تا وقتى او شادمان است، گوینده‌ی آن سخن ‏همواره در سایه‌ی رحمت گسترده‌ی الهى به سر مى‏‌برد.

کلام تشویقى و آفرین و مرحبا گفتن بر عمل شایسته‌ی دیگرى نیز، از این‌‏گونه صالحات است. باز هم از کلام امام صادق (ع) بشنویم:

«من قال لاخیه المؤمن «مرحبا» کتب الله له مرحبا الى یوم القیامة»(5)؛ هر کس به برادر مؤمن خود «مرحبا» بگوید، خداى متعال تا روز قیامت ‏براى او مرحبا و آفرین مى‏‌نویسد.

غیر از پاداش الهى، تاثیرات اجتماعى «خوش‌گویى‏» در نرم‌ساختن ‏دل‌ها و جلب عاطفه‌‏ها و استوار ساختن رابطه‌‏ها مشهود است. آن‌که‏ خوش‏‌سخن باشد، از دیگران نیز کلام نیکو مى‌‏شنود. «این جهان کوه است ‏و فعل ما ندا» و البته که حرف و سخن ما هم در کوهستان زندگی‌ها انعکاس دارد و خوبى آن به خود ما منعکس می‌شود.

کسى که گفتار مؤدبانه داشته باشد، دیگران نیز با او مؤدبانه سخن خواهند گفت وگرنه... « کلوخ‏‌انداز را پاداش، سنگ است». از کلام مولا على(ع) است که:

«اجملوا فى الخطاب تسمعوا جمیل الجواب»(۶)؛ زیبا خطاب کنید، تا جواب زیبا بشنوید!...

کیفیت ‏برخورد ما با انسان‌هاى دیگر، همان نتیجه را به ما ‏برمى‏‌گرداند. ادب، ادب مى‌‏آورد و توهین و فحش، بدزبانى و اهانت ‏متقابل را در پى دارد.

 

خوش‌خویى

از رموز موفقیت ‏حضرت رسول (ص) در دعوت و رسالت‏ خویش، اخلاق نیکو و برخورد شایسته و جذاب با مردم بود. «حسن خلق» آن حضرت، امتیاز بارز آن مظهر رافت و رحمت‏ بود.  با همین ‏«اکسیر اعظم» دل‌ها را جذب مى‏‌کرد، دشمنان را دوست مى‏‌ساخت، کینه‌‏ها را به مهربانى مبدل مى‌‏کرد، الفت مى‌‏آفرید و پیوند مى‌‏داد، دل‌ها را با دل‌ها، دست‌ها را با دست‌ها! و به همین سبب مدال «انک لعلى خلق عظیم»(۷) از خداى‏ عظیم دریافت کرد.

کلام نرم، رفتار شایسته، گفتار مؤدبانه و جاذبه‌‏دار، تحمل فراوان و حلم و بردبارى و چهره‌ی گشاده و بشاش، از مظاهر و جلوه‏‌هاى «حسن خلق» است. به تعبیر دیگر، وقتى محبت ‏خود را به دیگران ببخشید، در حوادث، صبور و شکیبا باشید، خشم خود را فرو خورده، خویشتن‌‏دارى کنید، بدى را با خوبى پاسخ دهید و از خشونت و عصبانیت و بدزبانى و تحقیر و توهین و تکبر به دور باشید، داراى ‏«حسن خلق» هستید.

اگر خداوند به صاحبان حسن خلق، پاداش جهاد و شهادت‏ مى‌‏دهد، بیجا و گزاف نیست، چرا که این هم نوعى مجاهده دارد. پیامبراکرم (ص) براى تثبیت و گسترش همین کمالات اخلاقى و «خوش‌خویی» برانگیخته شد. از کلمات نورانى او است:

«ان الرجل یدرک بحسن خلقه درجة الصائم القائم»(۸)؛ گاهى انسان در سایه‌ی خوش‌خویى، به مقام و رتبه‌ی روزه‏‌داران ‏شب‌زنده‏‌دار می‌رسد!

انسى که مؤمنان با یکدیگر مى‏‌گیرند، بسیار قیمتى و با ارزش است‏ و این در سایه‌ی خوش‌اخلاقى پدید مى‏‌آید که حلقه‌ی وصل انسان‌ها به هم‏ است. در جوامع غربى، برخوردها اگر شاد و همراه با لبخند است، آن خوش‌رویى‏‌ها حرکات سطحى و ظاهرى است و ریشه در عمق دل‌ها ندارد. «اخلاق آمریکایى» و «اروپایى»، تصنعى است. اما حسن خلق و خوش برخوردى در جوامع ایمانى و اسلامى، ریشه در متن عقیده دارد و انسان‌ها با هم یکدل و صمیمى‌‏اند، و دل‌سوز و رئوف و بامحبت!

پیامبر اکرم (ص) رابطه‌ی مؤمن با مؤمن و برخوردشان را با هم، هم‌چون رسیدن یک تشنه به آب سرد و گوارا مى‏‌داند که با آن سیراب ‏مى‏‌شود:

«ان المؤمن لیسکن الى المؤمن کما یسکن قلب الظمان الى الماء البارد.»(۹)؛

در کجاى اخلاق غربى، این حالت‏ یافت مى‏شود؟

در معاشرت مسلمانان با هم، باید «هم‌دلى»،  بیش از «وحدت‏ فیزیکى» و «پیوند سطحى» حاکم باشد، تا به انس و الفت‌هاى پایدار و رابطه‏‌هاى درونى بیانجامد. با سلام و مصافحه و حسن خلق و چهره‌ی باز و لبخند محبت‌‏زا و غم‌‏زدا و برخورد نیک، این مهم تامین مى‌‏شود. میزان اسلامى‌بودن اخلاق هر مسلمان را باید در نحوه‌ی معاشرتش با دیگران جستجو کرد. خوش‌خلقى، دین و مرام مسلمانى است. به ‏فرموده‌ی حضرت رسول (ص): «ایمان کسى کامل‌تر است که اخلاقش بهتر باشد، کسى به پیامبر شبیه‌‏تر و به او نزدیک‌تر است که خوش‌خلق‏‌تر باشد»(۱۰) و به تعبیر امام صادق (ع): «پس از عمل به واجبات الهى، محبوب‌ترین کارها نزد خداوند، آن است که‏ انسان اخلاقى سازگار با مردم داشته و اهل «مدارا» باشد.»(۱۱).

بارى... گفتار و رفتار ما «آیینه‌ی شخصیت» ماست، بکوشیم هر چه ‏روشن‌تر و شفاف‌‏تر باشد.

 

پى‌‏نوشت‌ها:

۱) اصول کافى (عربى)، ج ۲، ص ۱۸۸.   

۲) همان، ص ۲۰۶.  

۳) همان، ص ۱۹۲. 

۴) همان، ص ۲۰۶. 

۵) همان.  

۶) غررالحکم، چاپ دانشگاه، ج ۱، ص ۱۳۹.  

۷) سوره قلم، آیه ۴. 

۸) میزان‏الحکمه، ج ۳، ص ۱۴۰. 

۹) بحارالانوار، ج ۷۱، ص ۲۸۰.  

۱۰) میزان‏الحکمه، ج ۳، ص ۱۴۲.  

۱۱) اصول کافى، ج ۲، ص ۱۰۰.

نظرات  (۰)

هیچ نظری هنوز ثبت نشده است
ارسال نظر آزاد است، اما اگر قبلا در بیان ثبت نام کرده اید می توانید ابتدا وارد شوید.
شما میتوانید از این تگهای html استفاده کنید:
<b> یا <strong>، <em> یا <i>، <u>، <strike> یا <s>، <sup>، <sub>، <blockquote>، <code>، <pre>، <hr>، <br>، <p>، <a href="" title="">، <span style="">، <div align="">
تجدید کد امنیتی

هدایت به بالای صفحه