اعتقاد ما (3)
يكشنبه, ۱۳ ارديبهشت ۱۳۸۸، ۱۲:۴۲ ب.ظ
بدک هم نیست ، یه دوره اعتقادات !!!
شاخه هاى توحید
ما معتقدیم : توحید شاخه هاى زیادى دارد که از همه مهمتر شاخه هاى چهار گانه زیر است :
الف - توحید ذات : یعنى ذات پاک او یگانه است و هیچ شبیه و نظیر و مانندى ندارد .
ب - توحید صفات : یعنى صفات علم و قدرت و ازلیت و ابدیت و ... همه در ذات او جمع است و عین ذات یگانه ی اوست . نه مانند مخلوقات که صفات آنها از یکدیگر جدا ، و از ذات آنها نیز جداست ، البته عینیت ذات خداوند با صفات او نیاز به دقت و ظرافت فکرى دارد .
ج - توحید افعال : یعنى هر فعل و حرکت و هر اثرى که در جهان هستى است همه از اراده و مشیت خدا سر چشمه مىگیرد : « الله خالق کل شىء و هو على کل شىء وکیل » ، « خداوند آفریننده ی همه چیز ، و حافظ و ناظر بر همه اشیاست » . (20) « له مقالید السموات و الارض » ، « کلیدهاى آسمان ها و زمین از آن اوست ( و در دست قدرت او مىباشد ) » . (21) آرى « لا مؤثر فى الوجود الا الله » ، « هیچ مؤثرى در جهان هستى ، جز ذات پاک خداوند وجود ندارد » .
ولى این سخن به آن معنى نیست که ما در اعمال خود مجبوریم ، بلکه به عکس ما در اراده و تصمیم گیری هاى خود آزاد هستیم : « انا هدیناه السبیل اما شاکرا و اما کفورا » ، « ما او ( انسان ) را هدایت کردیم ( و راه را به او نشان دادیم ) خواه شاکر باشد ( و بپذیرد ) یا کفران کند ( و سر باز زند ) » . (22) « و ان لیس للانسان الا ما سعى » ، « و براى انسان بهره اى جز سعى و کوشش او نیست » . (23)
این آیات قرآنى با صراحت نشان مىدهد که انسان داراى آزادى اراده است ، ولى چون آزادى اراده و قدرت بر انجام کارها را خداوند به ما داده است ، اعمال ما مستند به اوست بى آنکه از مسؤولیت ما در برابر کارهایمان بکاهد- دقت کنید .
آرى او اراده کرده است که ما اعمال خود را با آزادى انجام دهیم تا از این طریق ما را آزمایش کند و در طریق تکامل پیش ببرد ، چرا که تنها با آزادى اراده و پیمودن راه اطاعت خدا با اختیار ، تکامل انسان ها صورت مىگیرد ، زیرا اعمال جبرى و خارج از اختیار نه دلیل خوبى کسى است و نه نشانه بدى او !
اصولا اگر ما در اعمالمان مجبور بودیم ، نه بعثت انبیاء و نازل شدن کتب آسمانى مفهوم داشت ، و نه تکالیف دینى و تعلیم و تربیت ، همچنین پاداش و کیفر الهى نیز نامفهوم و خالى از محتوا مىشد . این همان چیزى است که ما از مکتب ائمه اهل بیت - علیهم السلام - نیز آموختهایم که به ما فرموده اند : نه جبر مطلق صحیح است و نه تفویض و واگذارى مطلق ، بلکه چیزى در میان این دو است : « لا جبر و لا تفویض و لکن امر بین امرین » . (24)
د - توحید عبادت : یعنى ، عبادت مخصوص خداست و هیچ معبودى جز ذات پاک او وجود ندارد ، این شاخه ی توحید از مهمترین شاخه هاى آن محسوب مىشود ، و پیامبران الهى بیشتر روى آن تکیه کردهاند : « و ما امروا الا لیعبدوا الله مخلصین له الدین حنفاء ... و ذلک دین القیمة » ، « به آنها ( پیامبران ) جز این دستورى داده نشد که تنها خدا را بپرستند ، و دین خود را براى او خالص کنند و از شرک به توحید باز گردند ... و این است آیین پایدار الهى » ! (25)
براى پیمودن مراحل تکامل اخلاق و عرفان ، توحید از این هم عمیق تر مىشود و به جایى مىرسد که انسان باید تنها به خدا دل ببندد ، در همه جا او را بطلبد و جز به او نیندیشد و چیزى او را از خدا به خود مشغول نسازد : « کلما شغلک عن الله فهو صنمک » ، « هر چیز تو را به خود مشغول سازد و از خدا دور کند ، بت توست » .
ما معتقدیم : شاخه هاى توحید منحصر به این چهار شاخه نیست ، بلکه توحید مالکیت ( یعنى همه چیز از آن خداست ) « لله ما فى السموات و ما فى الارض » (26) و توحید حاکمیت یعنى قانون تنها قانون خداست « و من لم یحکم بما انزل الله فاولئک هم الکافرون » (27) همه از شاخه هاى توحید است .
توحید افعالى و معجزات پیامبران
اصل توحید افعالى این حقیقت را تاکید مىکند که خارق عادات عظیم و معجزاتى که از پیامبران الهى صادر مى شده همه به « اذن الله » بوده است ، چنان که قرآن مجید درباره حضرت مسیح (ع) مىگوید : « و تبرئ الاکمه و الابرص باذنى و اذ تخرج الموتى باذنى » ، « کور مادر زاد و مبتلا به بیمارى ( غیر قابل علاج ) پیسى را به اذن من شفا مىدادى ! و مردگان را به فرمان من زنده مىکردى ! » (28)
و درباره یکى از وزراى سلیمان مىفرماید : « قال الذى عنده علم من الکتاب انا آتیک به قبل ان یرتد الیک طرفک فلما رآه مستقرا عنده قال هذا من فضل ربى » ، « کسى که دانشى از کتاب آسمانى نزد او بود گفت : پیش از آن که چشم بر هم زنى ، من آن را ( تخت ملکه سبا را ) نزد تو خواهم آورد و هنگامى که ( سلیمان ) آن را نزد خود ثابت و مستقر دید ، گفت : این از فضل ( و اراده ) پروردگار من است » . (29)
بنابر این نسبت دادن شفاى بیماران غیر قابل علاج و زنده کردن مردگان به حضرت مسیح (ع) ، به اذن و فرمان خدا ،که صریحا در قرآن آمده ، عین توحید است .
پ . ن :
20- سوره زمر ، آیه 62 .
21- سوره شورى ، آیه 12.
22- سوره انسان ، آیه 3 .
23- سوره نجم ، آیه 39 .
24- اصول کافى ، جلد اول ، صفحه 160 ( باب الجبر و القدر و الامر بین الامرین ) .
25- سوره بینه ، آیه 5 .
26- سوره بقره ،آیه 284 .
27- سوره مائده ،آیه 44 .
28- سوره مائده ،آیه 110 .
29- سوره نمل ،آیه 40 .