کیمیا

۵/۵. وَ عَنْهُ‌، عَنْ‌ أحْمَدَ بْنِ‌ مُحَمَّدٍ، عَنِ‌ابْنِ‌ فَضَّالٍ‌، عَنِ‌ الْحَسَنِ‌ بْنِ‌ الْجَهْمِ‌، قَالَ‌: قُلْتُ‌ لِأَبِی الْحَسَنِ^{‌(۱) عَلَیْهِ‌‌السَّلاَمُ‌}: إِنَّ‌ عِنْدَنَا قَوْماً لَهُمْ‌ مَحَبَّةٌ‌ وَ لَیْسَتْ‌ لَهُمْ‌ تِلْکَ‌ الْعَزِیمَةُ‌^(۲)، یَقُولُونَ‌ بِهٰذَا الْقَوْلِ‌، فَقَالَ‌ ^{عَلَیْهِ‌السَّلاَمُ}‌: «لَیْسَ‌ أُولٰئِکَ‌ مِمَّنْ‌ عَاتَبَ‌ اللّٰهُ‌ تَعَالىٰ‌، إِنَّمَا قَالَ‌ اللّٰهُ‌: «فَاعْتَبِرُوا یٰا أُولِی الْأَبْصٰارِ»^(۳)».^(۴)

ترجمه:

۵/۵. از احمد بن محمد، از ابن فَضّال، از حسن بن جَهم روایت کرده است که گفت: به خدمت حضرت امام رضا ^{علیه‌السلام} عرض کردم: در نزد ما گروهى هستند که ایشان را دوستى با شما هست، و لیکن این رأى و اعتقاد و عزیمت نیست و این قول را مى‌گویند. آن حضرت فرمود که: «این گروه نیستند از آن‌ها که خدا ایشان را عتاب فرموده است. خدا مى‌فرماید که: «فَاعْتَبِرُوا یٰا أُولِی الْأَبْصٰارِ»، یعنى: پس پند و عبرت گیرید اى صاحبان بینایى‌ها و دیدها».

پی‌نوشت‌ها:

(۱). «الظاهر أنّه أبوالحسن الرضا ^{علیه‌السلام}، و یحتمل أباالحسن موسى بن جعفر ^{علیهماالسلام}؛ لأنّ‌ الحسن بن الجهم یروی عنهما». شرح المازندرانی، ج١، ص٨٤.

(۲). فی شرح صدرالمتألّهین، ص٢١: «إنّ‌ قوماً لهم محبّة» أی للأئمة ^{صلوات اللّٰه علیهم} «و لیست له تلک العزیمة» المعهودة بین الشیعة و الموالی، و الرسوخ فی المحبة بحیث یسهل معها بذل المهج و الأولاد و الأموال فی طریق مودّة اولی القربى و موالاتهم، یقولون بهذا القول اعترافاً باللسان تقلیداً و تعصباً، لا بحسب البصیرة و البرهان... اولئک لیسوا ممّن کلّفهم اللّٰه بهذا العرفان، أو عاتبهم بالقصور عن درکه، و لا من الذین عوقبوا فی القیامة بعدم بلوغهم إلى نیل رتبة الموالات و حقیقة المحبّة لهم ^{علیهم‌السلام}؛ فإنّ‌ المحبّة و الموالاة لهم فرع على المعرفة بحالهم و شأنهم، و معرفة أولیاء اللّٰه أمر غامض لطیف؛ لأنّها من جنس معرفة اللّٰه، لابدّ فیها من فطرة صافیة، و ذهن لطیف، و طیب فی الولادة، و طهارة فی النفس، و بصیرة ثاقبة، و عقل کامل».

(۳). الحشر(٥٩): ٢.

(۴). الوافی، ج١، ص٨١، ح٩.