امیرالمومنین اسوه‌ی وحدت (بخش هفتم)
فصل دوم
چه کسانى اهل بیت پیامبرند؟
در فصل پیش راجع به ممتازکردن خاندان پیامبر در دین -با درود فرستادن بر ایشان- سخن گفتیم و ثابت کردیم که اعطاى این مقام والا به ایشان، با اصل اسلامى که اعلان مىدارد: گرامىترین مردم نزد خدا پرهیزکارترین آن‌هاست، منافاتى ندارد.
توضیح این که برترى‌دادن خداوند به این خاندان، کاشف از فضیلت آنان و شایستگى ایشان براى چنین برتر شمردن است و هم این که آنان در بالاترین درجات تقوایند. و به حق دیدیم که اعمال‌شان با این نتیجه‌گیرى هماهنگى داشت، و شهادت‌هاى پیامبر در مورد آنان این شایستگى را آشکار مىکند.
سپس کشف کردیم که در تاریخ نبوت وجود بندگان عالی‌قدر در میان خاندان پیامبر مطلب تازهاى نبوده است. قرآن ما را آگاه مىسازد که نبوت‌هاى پیشین در همین راستا حرکت کردهاند، آن جا که خداوند، خاندان ابراهیم و خاندان عمران را برگزید و آنان را بر جهانیان برترى بخشید، و آنگاه که خداوند، هارون را در رسالت برادرش موسى شریک ساخت و خداوند دعاى زکریا را مستجاب کرد و به او جانشینى مرحمت فرمود تا وارث او و وارث خاندان یعقوب باشد.
از همه‌ی اینها سخن گفتیم اما در صدد محدود کردن شمار اهل بیت پیامبر بر نیامدیم؛ البته یادآور شدیم که على بن ابى طالب و همسرش فاطمه‌ی زهرا و فرزندانش حسن و حسین (ع) اعضاى این خاندان گرامى هستند. استناد ما در آن گفتار بر اتفاق همه‌ی مسلمانان بود بر این که این چهار تن از اعضاى آن خانواده‌ی مبارک هستند. و قصد آن نداشتیم تا دلیل دیگرى بر این که آنان از خاندان پیامبرند بیاوریم؛ همان‌طور که قصد آوردن نام دیگران را چه به صورت اثبات یا نفى نیز نداشتیم، و هدف ما از تنظیم این فصل، همان دست یافتن بر اندیشه‌ی روشنى است که بدان وسیله افراد مورد نظر را از کلمه‌ی «آل محمد (ص)» بشناسیم.
آنچه در این مورد شایسته‌ی اعتماد است، همان احادیثى است که از پیامبر خدا روایت شده است و در آن‌ها ذکر «آل محمد» یا «اهل بیت او» و یا «عترت او» آمده است. در این جا مقصود از همه‌ی این عبارات یک چیز است.
روایت‌هاى صریحى را که از پیامبر (ص) در این باره نقل شده است مىتوان به دو دسته تقسیم کرد:
۱. احادیثى که در بردارنده‌ی اوصاف این خانواده‌ی گرامى است و ما به وسیله‌ی آن اوصاف مىتوانیم از کلمه‌ی «آل محمد» خروج افرادى را که داراى آن اوصاف نیستند، و هم ورود کسانى را که متصف به آن اوصافند، در آن مفهوم بشناسیم.
۲. احادیثى که متضمن گواهیى است که به روشنى دلالت دارند بر این که اشخاص معینى در زمره‌ی «آل محمد» یا «اهل بیت محمد» و یا «عترت او»یند.
