بر بال قلم ( بخش بیست و سوم )
دوشنبه, ۹ آبان ۱۳۸۴، ۰۹:۳۸ ق.ظ
لغزشگاه های قلم43 - « های غیر ملفوظ » را از « های ملفوظ » باز شناسیم :« های غیر ملفوظ » یا « های بیان حرکت » همان « های چسبان آخر » است که نوشته می شود اما تلفظ نمی گردد . بسیاری از مواردِ « های چسبان آخر » از همین نوعند . با این حال , خواه در عربی و خواه در فارسی , واژه هایی هستند که دارای های چسبان آخر ملفوظند ؛ یعنی « هایی » که هم نوشته می شود و هم خوانده . پس با پژوهش در کتب لغت , باید میان این دو تفاوت نهیم تا از لغزش های گفتاری و نوشتاری دور مانیم . مثال :فرمانده اهل ایمان , علی است .از آنجا که بن مضارع « ده » دارای های ملفوظ است , نباید به هنگام اضافه , فرمانده را به شکل « فرمانده ی » نوشت , زیرا « های » آن , خود, تلفظ می شود و کسره می پذیرد . به خلاف دیوانه , خانه , پروانه . از همین روست که حاصل مصدر آن فرماندهی است , نه فرماندگی , به خلاف دیوانگی . 44 – در « استدراک » اسرار نورزیم :« اگر چه » و « هر چند » و مانند آنها واژه هایی شرط اند که به تنهایی دارای معنای « استدراک » ( = توهم زدایی از کلام سابق ) نیز هستند و هر گز روانیست که پس از آنها , از واژه استدراک , همچون « اما » و « ولی » استفاده می شود . این , خود , از نمونه های روشن « حشو » است .45 – قواعد خاص یک زبان را بر زبان دیگر تحمیل نکنیم .46 – کسره پیوند را بیجا نیاوریم :هر گاه « حرف اضافه » واژهای را به واژه دیگر پیوند دهد , به تنهایی برای ایجاد ارتباط میان آن دو کافی است . از این رو , افزودن « کسره پیوند » پیش از حرف اضافه هیچ توجیه ذوقی و ادبی ندارد و از آن باید پرهیز کرد . مثلا نباید نوشت وخواند :زینت های جدای ِ از بدن , تفاوتِ میان این دو گروه , عالمانِ آشنایِ به وضع زمانه و طالبانِ تحقیقِ در این زمینه .