کیمیا

- موسی «ع» به خداوند عرض کرد خدایا من جویای مقام قرب هستم و تو را می جویم. ندا رسید که «تقرب» من از آن کسی است که لیله القدر را بیدار ماند و شب زنده داری کند. - ای شب قدر ! همین افتخار برای تو بس که بهترین و کامل ترین کتاب آسمانی یعنی قرآن مجید در گستره تو بر قلب پاک و نورانی محمد «ص» آخرین و بهترین سفیر الهی نازل شد و خدا تو را مبارک گردانید. ای شب! به تو می گویم. ای بستر سبز نزول قرآن از عرش خدا به دل نورانی محمد مصطفی «ص» بر فرش زمین. ای که در «انا انزلنه فی لیله القدر» به دامن «قدر» آویختی (1) و به تعالی رسیدی. ای شب! ای آن که خدا ترا برانگیخت و ظرف عروج بهترین بندگانش قرار داد و به معراجش کشانید. ای شاهد عروج! ای درخشان جایگاه، در «سبحان الذی اسری بعبده لیلا» ای شب! ای شایسته نیویش مناجات هم کلام خدا، موسی کلیم الله، ای تکرار بعد از تکرار! و رسیده به مقام «چهل» ای اربعین لیله ! جای گرفته در «واعدنا موسی اربعین لیله .»ای شب! ای هنگامه مناجات عاشقان! ای زمان راز و نیاز مومنان! ای جایگاه تهجد! ای نشسته در صدر «و من الیل فتهجد به نافله لک» ای شب! ای همره نماز ! (2) ای تنیده در تار و پود نماز! و پیوسته به نماز، به مصداق «ان ناشئه الیل هی اشد و طنا و اقوم قیلاً»، ای شاهد اخلاص قلب و دعوی صدق ایمان! و ای گواه همیشه آسمانی آراسته! و شاهد جاویدان لطافت جبروت (هوا) و شهید ملکوت (فیض الهی)، گسترش یافته در جهان، از کدامین زمان به «قدر» پیوستی؟ آیا درست است که از نخستین هنگام آفرینش جهان وجود داشتی؟ ای شب قدر!، ای ریشه در تاریخ، ای وجود قبل از میلاد مسیح و حتی آفرینش آدم «ع». ای همره پیامبران و شب قدر عاشقان و شاهد شیفته دلان. ای شب! ای متعالی به قدر، با پیوستن به قدر، چه نیکو، ارزش خود را به بی نهایت رسانیدی! خوشا به حال کسی که به تو بپیوندد و تو را درک کند. ای لیله القدر! ای که به اراده خداوند متعال باید در هر سال، گرچه یکبار، باشی تا در تو تفسیر امور تا سال آینده نازل شود! ای شبی که تمام پیامبران بعد از آدم و همو هنگامی که امر خدا به سویشان آمد آن را به وصی بعد از خود واگذار نمودند. تا شب قدر بی ولی خدا نباشد. ای شب قدر! تو همانی که خداوند متعال تو را در ابتدای آفرینش دنیا آفرید و در آن شب، نخستین پیامبر و نخستین وصی را نیز. ای که در فضای الهی چنان آمدی که در هر سال بمانی تا در تو تفصیل امور و مقدرات یکساله فرود آید. به خدا سوگند، روح و ملائکه در شب قدر بر آدم نازل شدند و مقدرات امور را نزد او آوردند. (3) ای شب قدر! ای که اگر برداشته شوی هر آینه قرآن برداشته می شود. (4) ای شب قدر! ای همیشه باقی تا روز حشر. ای نهفته در مبارک ماه! ای نشسته بر تارک رمضان. ای شب قدر! ای برتر از هزار ماه. آیا بیاد داری موسی کلیم «ع» در مناجات خود به خدا چه عرضه داشت؟ «خدا! من جویای مقام قرب هستم و ترا می جویم، ندا رسید: که «تقرب» به من از آن کسی است که لیله القدر را بیدار ماند و شب زنده داری کند و شاید همین، رمز برتری آن شب است که انسان ها با عبادت خویش در آن شب به مقامی بس بلند نائل گردند. چرا که عبادت، پل رسیدن به مقام یقین است. موسی گفت: خدایا! جواز عبور از صراط می خواهم. ندا رسید: این هم از آن کسی است که در شب قدر به دستگیری مستمندان بپردازد. گفت خدایا! درختان و میوه های بهشت می خواهم. ندا رسید: این نعمت برای کسی است که در شب قدر در «تسبیح» باشد. گفت: خدایا! نجات از آتش می خواهم. ندا رسید: این برای کسی است که در شب قدر «استغفار» کند.»(5)ای شب قدر! نشنیده ای که پیامبر اکرم «ص» فرمود: هر که تو را (شب قدر) به پا دارد و مومن و معتقد به روز جزا باشد، خداوند گناهان او را می آمرزد. در این شب، شیاطین در غل و زنجیرند و نمی توانند کسی را آزار رسانند و سحر هیچ ساحری و فساد هیچ فاسدی اثر نکند. ای شب قدر! تو بهتر می دانی، در چنین شبی فرشتگانی که در سدره المنتهی هستند به همراه روح و جبرئیل نازل می شوند. جبرئیل پرچم هایی دارد یکی را بر فراز قبر رسول الله «ص» نصب می کند و دیگری را بر بیت المقدس می نهد و سومی را بر بام مسجد الحرام و چهارمی بر طور سینا. و هیچ مرد مومن و زن با ایمانی نمی ماند مگر این که فرشتگانی بر او سلام می کنند مگر میگساران و خورندگان گوشت خوک و ... (6) پس خوشا بحال احیاءکنندگان در شب قدر، خوشا به حال راکعان و ساجدان آن شب. آنان که خطاهای گذشته را مدنظر دارند و اشک می ریزند (توبه می کنند و راز و نیاز دارند) ای شب قدر! همین افتخار برای تو بس، که بهترین و کامل ترین کتاب آسمانی یعنی قرآن مجید در گستره تو بر قلب پاک و نورانی محمد آخرین و بهترین سفیر الهی نازل شد. و خدا تو را مبارک گردانید پس معترفم شب قدر شب برخورداری از فیض و برکات معنوی نزول کلام خداست و نباید فقط بر سر گذاشتن قرآن اکتفا کرد چرا که «در لیالی قدر، قرآن به دل کن، نه فقط قرآن به سر، که اولی جوهر ذات تو گردد و دومی خارج ازگوهر تو است.» (7) ای سالک الی الله! درک معنویات شب قدر، طی راه صد ساله در یک شب است. شب بیداری است. شب آگاهی و بندگی است. فرشتگان به مصداق «تنزل الملئکه » فوج فوج تا صبح، بر مومنان در حال عبادت، درود و رحمت می فرستند و خود شاهد و ناظر رکوع و سجود متواضعانه اشرف مخلوقات اند تا بدینوسیله اشرفیت و خلیفه اللهی انسان بر فرشتگان تفسیر گردد و رمز سجود ملائک در برابر آدم را بیابند. شب قدر شب توسل است، شب وصل است، شب بندگی است و بی بندگی و شب زنده داری نشاید. شب قدر شب معرفت گل سرسبد آفرینش یعنی محمد «ص» است شب درک بهترین چکیده از عصاره خلقت است یعنی فاطمه، همان که شب قدر حقیقی است همان که به قدر پیوست، چرا که قدر خداست. همان که از بندگی رنگ خدایی گرفت. از همین روست که گفتند هر کس فاطمه را آنطور بشناسد که سزاوار مقام والای اوست. او شب قدر را درک کرده است. (8) ابوالفضل یغمایی پاورقی: 1- از جهت ادبی، «لیله » به «قدر» اضافه گشته است. 2- یعنی نماز شب. 3- حدیث امام جواد «ع» در «اصول کافی، ج 1، ص350». 4- «من لایحضره الفقیه» ترجمه غفاری، ج 2، ص .502 5- کتاب پرورش روح، سید محمد شفیعی، ج 2، ص .307 6- تفسیر مجمع البیان، ج 27، با ج 9 و 10، ذیل آیه 1 از سوره قدر. 7- کلام استاد حسن زاده آملی در کتاب وزین هزار و یک نکته، نکته .290 8- قال الصادق «ع»: اللیله ، فاطمه و القدر، الله، فمن عرف، فاطمه حق معرفتها فقد ادرک لیله القدر. بحارالانوار، ج 43، ص 65، تفسیر فرات کوفی، ص .581