کیمیا

نشوز یک اصطلاح در فقه و حقوق اسلامی است. معنای این اصطلاح نیز تمکین‌نکردن، نافرمانی و عدم ایفای مسئولیت‌های زناشویی از طرف هر یک [از] زوجین است. معمولا عده‌ای تنها به نافرمانی زن از طریق عدم تمکین نشوز می‌گویند ولی این در صورتی است که در نوشته‌های فقهی نافرمانی شوهر نیز نشوز نامیده می‌شود.

تمکین در زندگی زناشویی چیست؟

پیش از آشنایی با نشوز لازم [است] با واژه‌ی تمکین در زندگی زناشویی آشنا شوید. از جمله وظایف زن در برابر همسرش می‌توان به تمکین اشاره کرد. هم‌چنین جالب است بدانید که تمکین خود دو نوع است: تمکین خاص و تمکین عام.

تمکین خاص به معنای برآوردن درخواست‌های جنسی شوهر و تمکین عام به انجام وظایف خانوادگی، پیروی از شوهر و پذیرش ریاست شوهر بر خانواده است. بر این اساس یک خانم باید نظرات مرد درباره‌ی تربیت فرزندان، امور خانوادگی و روابط اجتماعی را قبول و از آن اطاعت کند. تمکین آقایان نیز علاوه تامین روابط جنسی، شامل برخی وظایف اختصاصی مانند تامین هزینه‌ها و نفقه و... می‌شود و بایستی در زندگی مشترک، هم زن و هم مرد وظایف خود را به خوبی ادا کنند.

اما نشوز چیست؟

همان‌طور که در مقدمه هم گفته شد معنای کلی نشوز، نافرمانی و عدم تمکین است. نشوز برای هردوی زن و شوهر می‌تواند اتفاق بیفتد. هم‌چنین این مسئله شامل هر دو تمکین، یعنی خاص و عام می‌شود. اما به طور معمول و از نظر اصطلاحات حقوقی، نشوز به عدم انجام وظایف زناشویی از سوی زن گفته می‌شود و زن نشوزکننده، ناشزه نامیده می‌شود. سوالی که پیش می‌آید این است که نشوز زوجین چه تاثیراتی در زندگی زناشویی دارد؟

تاثیرات نشوز مرد در زندگی مشترک:

چنان‌چه مردی به وظایف زناشویی خود در برابر همسرش مسئولیت‌پذیر نباشد و آن‌ها را انجام ندهد، خانم می‌تواند با مراجعه به دادگاه از او شکایت و او را ملزم به ادای وظیفه کند. هم‌چنین اگر مرد خانه، زندگی سخت و مشقت‌باری برای خانم ایجاد کند، همسر وی می‌تواند با مراجعه‌کردن به دادگاه اقدام به درخواست طلاق کند.

از جمله وظایف یک آقا در زندگی زناشویی در ایران، تامین و پرداخت نفقه‌ی همسر خود است. به همین خاطر در صورتی که مرد از نظر مالی توانایی داشته باشد و خانم خانه نیز وظایف زناشویی‌اش را به درستی انجام دهد ولی [مرد] نفقه را نپردازد، خانم می‌تواند به دلیل ترک انفاق از همسر خودش شکایت کند.

اثر نشوز زن شامل چه مواردی می‌شود؟

چنان‌چه خانمی وظایف زناشویی‌اش در برابر همسر خود را انجام ندهد، مرد می‌تواند به دادگاه مراجعه و با شکایت، او را ملزم به انجام وظایفش کند. هم‌چنین اگر عدم انجام وظایف زن در زندگی مشترکش بدون دلیل باشد، حق نفقه از وی ساقط خواهد گردید و  بعدا نمی‌تواند نفقه‌اش را درخواست کند، ولی چنان‌چه عذر وی موجه باشد حق نفقه از او ساقط نخواهد شد.

برای نمونه از آشکارترین وظایف یک زن زندگی‌کردن در خانه‌ای است که شوهرش اختیار نموده است. به همین خاطر زمانی که زن اقدام به ترک خانه بدون دلیل موجهی کند، مرد وی می‌تواند با مراجعه به دادگاه او را به منزل مشترک‌شان برگرداند. علاوه بر این زن نمی‌تواند نفقه‌ی زمانی که در خانه نبوده را درخواست کند.

توجه!

چنان‌چه زنی به علت رفتارهای خشونت‌آمیز همسرش و برای حفظ جانش از خانه رفته باشد، حق نفقه از وی ساقط نخواهد گردید.

* منبع: باشگاه خبرنگاران