پرسشها و پاسخها (۱۳)؛ مراد از حکومت ولایى چیست؟
مراد از حکومت ولایى چیست؟
عناوینى مانند حکومت اسلامى و حکومت ولایى، در میان ما داراى معنایى روشن است، زیرا ما مسلمان هستیم و حکومت را در مرحلهی نخست از آنِ خدا مىدانیم؛ باید بررسى کنیم خدا چه کسى را بر ما حاکم کرده است.
بدیهى است خداوند بر اساس حکمتش از ابتداى آفرینش انسان، در هر زمان شایستهترین انسانها را به عنوان پیامبر برگزیده است و برنامههاى دینى از جمله حکومت را متناسب با نیازهاى بشر به او وحى کرده است. پیامبران به عنوان رهبران الهى نیز تلاش خود را در این راه به کار گرفتهاند، تا با تعلیمات الهى مردم را هدایت کرده، آنها را به وظایف فردى و اجتماعى خود در زمینههاى عبادى، اخلاقى و سیاسى آشنا کنند تا اینکه مردم با عمل به وظایف خود و قبول بندگى، به سعادت و کمال برسند. این امر جز در جامعهی توحیدى میسّر نیست.
بدون تردید فلسفهی بعثت انبیا جز پیادهکردن ارادهی تشریعى خداوند -دربارهی رفتار انسانها در نظام دینى- نیست. تاریخ صدر اسلام و عملکرد پیامبر بزرگوار گواه بر این مطلب است که حکومت از آنِ خداوند است و انتخاب حاکم و ولى مسلمین از سوى او صورت مىگیرد. خداوند پیامبر، امام و رهبران الهى را نصب مىکند و مردم با تشخیص آنها موظفند رهبرى آنها را پذیرا باشند.
حکومت، حق الهی
در چنین حکومتى ولایت و حکومت از آن خداست. اعتقاد به چنین حکومتى برخاسته از جهانبینى توحیدى است؛ طبق جهانبینى اسلامى تمام جهان و سراسر هستى مِلْک طلْق خداست و تصرف در آن بدون اذن او روا نیست. انسان بدون اجازهی خدا حتى حق تصرف در خویشتن را ندارد، تا چه رسد به تصرف در دیگران؛ با چنین اعتقادى، تنها کسانى حق حکومت دارند که از سوى خداوند منصوب باشند.
این افراد انبیاى الهى و ائمهعلیهمالسلام هستند که مستقیماً با اذن خدا بر مردم ولایت دارند و در زمان غیبت، نائبان امام زمانعلیهالسلام با شرایطى خاص و به طور غیر مستقیم از سوى خداوند براى ولایت برگزیده مىشوند. مردم وظیفه دارند آنها را بشناسند (کشف کنند) و براى اجراى اسلام از آنها پیروى کنند، بنابراین، در نظام سیاسى اسلام، حکومت از آنِ خدا و منصوبین مستقیم و غیرمستقیم اوست و از آن به حکومت ولایى تعبیر مىشود.