کیمیا

انسان قسمتی از وجدان خودش را از جامعه می‌گیرد ولی این وجدان انسانی او و ریشه‏های انسانی وجدانش ، در سرشت او نهاده شده است، که قرآن روی این موضوع بسیار تکیه می‌کند: « و نفخت فیه من روحی» یعنی قبل از آنکه انسان از جامعه‌ی خودش تاثیر بپذیرد یک جنبه‌ی  ماورائی خدائی و متعال در وجودش به طور بالقوه موجود است. این جنبه همچون بذری‏ آماده‌ی رشد است.

انسان نوار خالی نیست که بخواهد از بیرون پر بشود بذری است که برای رشدش نور و حرارت می‌خواهد. یعنی در ذات انسان، بطور 
بالقوه استعداد تکامل و پیشرفت هست. انسان در ذات خود یک موجود دو قطبی است، هم انسان است و هم حیوان. هر اندازه که جنبه‌ی حیوانی در یک فرد تضعیف شو ، انسان بیشتر به سمت مقام استقلال و انسانیت پیش می‌رود.

می‌دانید که از خواص تکامل یکی این است که موجود به هراندازه که کامل‌تر می‏شود، نیازش به محیط کاهش پیدا می‌کند. یعنی اینکه، تسلط محیط بر او کمتر و تسلط او بر محیط بیشتر می‏شود. تسلط یک گیاه بر محیط، از تسلط یک جماد بیشتر است و تسلط حیوان بیشتر از گیاه و انسان، بیشتر از حیوان. در میان انسان‌ها نیز تسلط انسان‌های حق‌جو و حق‌طلب و به آرمان‌رسیده بیشتر از انسان‌های عادی است.

آینده‌ی انقلاب اسلامی؛ صفحه‌ی 285