کیمیا

سوره‌ی بقره

اشاره

این سوره همه‌اش مدنی است جز یک آیه و آن «وَ اتَّقُوا یَوْماً تُرْجَعُونَ فِیهِ إِلَی اللّٰهِ» (بترسید از روزی که همه به سوی خدا باز می‌گردید) که در منی، سال حجةالوداع نازل شد.

عدد آیاتش دویست و هشتاد و شش است بنا بر عدد کوفی که از علی ^{علیه‌السلام} نقل شده است و دویست و هشتاد و هفت بنا بر عدد بصری و دویست و هشتاد و پنج در عدد حجازی و دویست و هشتاد و چهار بنا بر عدد شامی (که از ذکر موارد اختلاف آن‌ها در این‌جا صرف نظر کرده و بیان هر یک را به محل خود موکول می‌کنیم).

فضیلت این سوره

ابیّ بن کعب از رسول اکرم نقل می‌کند که فرمود: هر کسی این سوره را بخواند سلام و رحمت خدا بر او باد و به او اجر مرزبانان و فداکاران در راه خدا را می‌دهند.

همو می‌گوید: پیامبر به من گفت: ای ابیّ! به مسلمانان بگو که سوره‌ی بقره را یاد گیرند که فراگرفتن آن برکت و ترک آن موجب حسرت است و ساحران توانایی آن را ندارند.

سهل بن سعد می‌گوید: رسول اکرم فرمود: برای هر چیز قلّه‌ای است و قلّه‌ی قرآن سوره‌ی بقره است؛ در هر خانه‌ای که خوانده شود اگر در روز باشد تا سه روز شیطان وارد آن خانه نخواهد شد و اگر در شب باشد تا سه شب از داخل‌شدن شیطان بدانجا در امانند.

روایت شده است که رسول اکرم جمعیّتی را به مکانی فرستاد. سپس خودش به دنبال آنان رفت و از یک‌یک آنان می‌پرسید که از قرآن چه مقدار و کدام سوره را حفظ داری؟ تا به جوانی که از همه سنّش کمتر بود رسید. او در جواب این سؤال رسول اکرم قسمتی از قرآن و سوره‌ی بقره را نام برد که حفظ دارد. حضرت رو به جمعیّت کرد و گفت: اکنون بروید و این جوان امیر بر شما است. گفتند: یا رسول اللّٰه او از همه‌ی ما کم‌سن‌تر است. حضرت فرمود: آری ولی سوره‌ی بقره را حفظ دارد.

از رسول اکرم پرسیدند: چه سوره‌ای از قرآن افضل سوره‌ها است؟ حضرت فرمود: سوره‌ی بقره. عرض کردند: کدام آیات سوره‌ی بقره از بقیه برتر است؟ فرمود: آیة الکرسی.

امام صادق فرمود: هر که سوره‌ی بقره و آل عمران را بخواند روز قیامت آن دو سوره چون ابر یا پرده بر سرش سایه می‌افکند.

* منبع: تفسیر مجمع البیان، فضل بن حسن طبرسی، جلد ۱، صفحات ۵۴ و ۵۵