کیمیا

فن ششم

اخبار در فضیلت قرآن و اهل آن

انس بن مالک در باب فضیلت قرآن سه حدیث از رسول اکرم نقل می‌کند از این قرار:

۱- اهل قرآن همان خاصّان خدایند.

۲- بالاترین عبادت‌ها قرائت قرآن است.

۳- قرآن آن ثروتى که با آن، فقر و بدون آن ثروت، نخواهد بود.

حماد بن سلمه از ثابت از انس بن مالک نقل می‌کند که رسول اکرم فرموده:

حاملان قرآن مخصوص‌اند به رحمت خدا و کسانى که کلام خدا را یاد می‌دهند مقرّبان اویند. کسى که آنان را دوست بدارد خدا را دوست داشته و کسى که آنان را دشمن بدارد خدا را دشمن داشته است. خدا از شنونده‌ی قرآن گرفتارى دنیا و از خواننده‌ی آن بلاء آخرت را بر می‌دارد. اى حاملان قرآن خود را دوست خدا کنید با احترام از قرآن تا محبتش به شما زیادتر و محبت شما را در دل بندگان بیشتر نماید.

مکحول می‌گوید: ابوذر غفارى نزد رسول اکرم آمد و گفت: یا رسول اللّٰه! من می‌ترسم قرآن را یاد بگیرم ولى بدان عمل نکنم. حضرت در جوابش فرمود: خدا آن قلبى را که قرآن در آن جا گرفته است عذاب نمی‌کند.

عقبة بن عامر جهنى می‌گوید: رسول اکرم فرموده: اگر قرآن در پوستى هم باشد بدان پوست، آتش نخواهد رسید.

عطار از ابى سعید خدرى نقل می‌کند که رسول اکرم فرموده: حاملان قرآن دانایان اهل بهشتند در روز قیامت، و باز فرمود: حامل قرآن نباید تصور کند که در روى زمین از او غنى‌تر وجود دارد حتى آن کسى که مالک دنیا با همه‌ی وسعتش باشد.

عیسى بن قائد می‌گوید: کسى که خودش از سعد بن عباده شنیده بوده به من گفت که رسول اکرم فرموده: نیست کسى که قرآن را یاد گرفته و سپس فراموش کند جز این‌که در روز قیامت خداى را ملاقات می‌کند در حالى که دستش بریده است.

عبداللّٰه بن عباس می‌گوید: رسول اکرم فرمود: اشراف و نیکان امت من حاملان قرآن و شب‌زنده‌دارانند.

عبداللّٰه بن مسعود از رسول اکرم نقل می‌کند که فرموده: این قرآن غذا و میهمانى الهى است، از این غذا آن‌چه می‌توانید فرا گیرید و این قرآن ریسمان خدا و نور آشکار و شفاء نافع است و نگاهدارنده‌ی کسى است که بدان بیاویزد و نجات است براى کسى که از آن پیروى کند؛ او خود مستقیم و به حق است و هیچ‌گاه منحرف نمی‌شود تا نیاز به راه‌آوردن داشته باشد، شگفتی‌هایش تمام‌ناشدنى است و در اثر زیادى ردّ کهنه نخواهد شد. پس آن را بخوانید همانا خدا در قرائت آن هر حرفى ده حسنه پاداش می‌دهد. پس در مجموع «الم» براى هر کدام از الف و لام و میم ده حسنه یعنى (براى مجموع سى حسنه خواهد داد) الحدیث.

حارث بن اعور می‌گوید: امیرالمؤمنین در حدیثى طولانى چنین فرمود: شنیدم از رسول خدا ^{صلى‌اللّٰه علیه و آله} که می‌فرمود فتنه‌هایى پیش خواهد آمد. من گفتم راه خلاص و نجات از آن‌ها چیست‌؟ فرمود: کتاب خدا که در آن است خیر گذشتگان و آیندگان و حکم ما بین شما، این قرآن فصل و فاصله بین حق و باطل است و شوخى نیست، افکار به سبب آن گمراه نمی‌شود و دانشمندان را از آن سیرى و بى‌نیازى نباشد، از زیادى ردّ کهنه نمی‌گردد و پایان نمى‌پذیرد. قرآن کتابى است که هر جبارى آن را ترک کند خداوند سرنگونش می‌کند و هر کسى که هدایت را از غیر آن بطلبد گمراهش می‌نماید. این قرآن ریسمان محکم و راه مستقیم خدا است هر که بدان عمل کند پاداش و اجر مى‌برد و هر که به آن حکم کند عدالت بیشتر کرده و هر که مردم را به سوى آن بخواند بى‌شک به سوى راه راست خوانده است.

عاصم بن حمزه از امیرالمؤمنین و آن حضرت از رسول اکرم نقل می‌کند که فرمود:

کسى که آن قدر قرآن بخواند تا حفظ‍‌ شود خداوند او را به بهشت داخل خواهد کرد و شفاعت و دستگیرى او را درباره‌ی ده نفر از خانواده‌اش که مستحق عذاب و آتش‌اند مى‌پذیرد.

عبداللّٰه بن عمر می‌گوید: على ^{علیه‌السلام} فرمود: به خواننده و رفیق قرآن گفته می‌شود بخوان و بالا رو و آن را به تأنّى بخوان هم‌چنان که در دنیا آن را به تأنّى می‌خواندى، همانا عظمت مقام و درجه‌ی تو نیز در آخرین آیه‌ای است که می‌خوانى.

باز از على ^{علیه‌السلام} نقل شده که رسول اکرم فرمود: هر کسى توفیق قرآن‌خواندن نصیبش شود و آن را بخواند و بعد خیال کند که به کسى برتر از آن‌چه او دارد عطا شده است، همانا نعمتى را که خدا بزرگ شمرده کوچک، و آن‌چه خدا کوچک شمرده بزرگ دانسته است.

و نیز از على ^{علیه‌السلام} نقل شده که حضرت رسول ^{صلى‌اللّٰه علیه و آله} فرمود: کسى که قرآن می‌خواند مثل آن است که نبوّت در سینه و بین دو پهلویش قرار گرفته است و فقط‍‌ به او وحى نمی‌شود.

ابوسعید خدرى از على ^{علیه‌السلام} نقل می‌کند که فرمود: حاملان قرآن در دنیا دانایان و عارفان بهشتیانند در روز قیامت.

و نیز امیرالمؤمنین فرمود: کسى که به اسلام داخل شود در حالى که فرمانبر و مطیع است و قرآن را آشکارا بخواند، براى اوست در هر سال دویست دینار از بیت‌المال مسلمانان و اگر در دنیا به طور کامل به او داده نشود، روز قیامت که احتیاج بیشترى به آن دارد به طور کامل خواهد گرفت.

این روایت که بیان شد چون قطره‌ای است از دریا که براى رعایت اختصار و از باب نمونه بدان‌ها اکتفاء نمودیم.

* منبع: تفسیر مجمع البیان، فضل بن حسن طبرسی، جلد ۱، صفحات ۲۸ تا ۳۱